Een gemeente die zorgt voor de gezondheid van haar inwoners

Geen enkele sector leunt zo sterk op menselijke arbeid als de gezondheidszorg. Dag na dag zetten duizenden mensen zich in om patiënten te verzorgen. Toegang tot gezondheidszorg is een fundamenteel recht. Toch stellen veel mensen hun doktersbezoek uit om financiële redenen. Het aantal wijkgezondheidscentra is onvoldoende om de hele gemeente te dekken. In ziekenhuizen en tweedelijnsdiensten zijn de wachtlijsten vaak lang, wat de ongelijkheid in de geneeskunde versterkt. We willen beter voor Molenbeek. Daarom stimuleren we de oprichting van wijkgezondheidscentra in elke wijk en leggen we de nadruk op preventie.

Wat wij willen

Eén. Een medisch huis in elke wijk en eerstelijnszorg voor iedereen

  • We willen het aantal Molenbekenaars dat een plek heeft in een wijkgezondheidscentrum aanzienlijk verhogen.
  • We investeren in de eerstelijns infrastructuur, met bijzondere aandacht voor Hoog-Molenbeek. 
  • We stimuleren de oprichting van gratis wijkgezondheidscentra, ondersteunen de overgang naar het systeem van forfaitaire betalingen en bevorderen de overgang naar interdisciplinaire teams.
  • We bevorderen de vestiging van geconventioneerde zorgverleners (tandartsen, kinesisten, psychologen, verpleegkundigen, diëtisten…). We breiden de lijst van zorgverleners die de CPAS-conventie accepteren uit.
  • We ondersteunen de organisatie van overleg en coördinatie tussen de verschillende gemeentelijke gezondheidsactoren.
  • We willen een gratis en toegankelijke maatschappelijk werker in elke wijk om de bevolking te helpen met hun sociaal-medische dossiers en formaliteiten.
  • We ijveren  voor de oprichting van een hogeschool voor verpleegkunde, uitgerust met een crèche zodat iedereen kan studeren.

Twee. Voorkomen is beter dan genezen

  • We investeren in een preventiecentrum dat het preventiewerk initieert, coördineert en participatieve gezondheidszorg bevordert, samen met de bestaande sociaal-medische actoren. Het centrum voert veldonderzoek uit en brengt de gezondheidsproblemen van de inwoners in kaart.
  • We leiden 1000 gezondheidsambassadeurs op die binnen hun netwerken en verenigingen aan preventie en gezondheidsbevordering doen. Hierdoor vergroten  we de sociale cohesie in Molenbeek.
  • We kiezen voor een campagne op elke school over gezond eten en bieden warme en gezonde maaltijden aan alle leerlingen aan.
  • We ondersteunen de toegang tot gratis sportactiviteiten minstens één keer per week voor elk kind.
  • We kiezen voor een gemeentelijke sensibiliseringscampagne over medische preventie: screening, vaccinatie, anticonceptie, enz.

Drie. Voldoende geestelijke gezondheidscentra en initiatieven

  • We organiseren een brede sensibiliserings- en preventiecampagne in scholen en jeugdverenigingen om het taboe rond geestelijke gezondheid te doorbreken. Praten is meestal effectiever dan pillen slikken.
  • We bevorderen de vestiging en integratie van nieuwe psychologen via samenwerking met reeds gevestigde eerstelijnszorgverleners.
  • We investeren in geestelijke gezondheidscentra.
  • We zorgen ervoor dat taal geen barrière meer is voor geestelijke gezondheidszorg. 
  • We besteden bijzondere aandacht aan mensen die de meeste moeite hebben om psychologische hulp te vragen, bijvoorbeeld door ervaringsdeskundigen en interculturele bemiddelaars in te schakelen.
  • We breiden de proefprojecten van samenwerking tussen medische huizen en geestelijke gezondheidscentra uit, zodat psychologen af en toe in de wijkgezondheidscentra kunnen consulteren. We maken deze samenwerking structureel.

Vier. Niemand wordt aan zijn lot overgelaten

  • We maken medicijnen goedkoper door betere prijzen te onderhandelen via een centrale aankooporganisatie voor apotheken, rusthuizen, medische huizen, enz.
  • We zorgen voor de autonomie van ouderen en ondersteunen mantelzorgers via door de gemeente georganiseerde huisbezoeken. We versterken het sociale netwerk om eenzaamheid te bestrijden.
  • We zorgen voor gratis en toegankelijke menstruatieproducten in alle scholen en in administratieve en gemeentelijke gebouwen.
  • Bij het OCMW herintroduceren we de medische raad en behouden we Home Arcadia volledig in publieke handen van het OCMW.
  • Om een effectieve toegang tot eerstelijnszorg te garanderen, kiezen we voor het algemene en geharmoniseerde gebruik van de gezondheidskaart door alle Brusselse OCMW's.
  • We pleiten voor het vereenvoudigen en harmoniseren van de procedure voor dringende medische hulp voor mensen  zonder papieren in de hele regio. We schrappen alle overbodige administratieve rompslomp.
  • We willen dat het OCMW Molenbeek de lijst D gebruikt zoals in alle andere gemeenten en de lijst D niet beperkt tot 300 medicijnen voor mensen die recht hebben op dringende medische hulp.

Vijf. Hulp en steun bij verslavingen

  • We kiezen voor een door de gemeente georganiseerde sensibiliseringscampagne over de gevaren en preventie van drugs. We willen een “anti-drugsmisbruik preventieplan” in de scholen van de gemeente, evenals informatiesessies over lachgas in de scholen.
  • Voor mensen met een verslaving zetten we begeleide hulp in om hen te ondersteunen en te begeleiden bij het stoppen van hun verslaving.
  • We steunen de oprichting van ruimtes voor gecontroleerde consumptie in onze gemeente. Die centra helpen in de strijd tegen de drugshandel. Dankzij gemeenschapsagenten creëren we verbinding met mensen met een verslaving om hen te helpen om van hun verslaving af te geraken en om activiteiten en sociale contacten herop te bouwen.

Zes. Proactieve en aangepaste zorgdiensten voor LGBTI+-personen

  • De gemeente steunt de oprichting van een sneltestcentrum voor seksueel overdraagbare aandoeningen (via gespecialiseerde veldverenigingen of medische huizen).
  • Informatie over PrEP (preventieve behandeling tegen hiv) moet worden verspreid onder gezondheidswerkers en het publiek.
  • De gemeentelijke preventiedienst moet actief deelnemen aan informatie-, sensibiliserings- en screeningscampagnes rond infecties die vaker voorkomen bij LGBTI+-personen.
  • De specifieke behoeften van oudere LGBTI+-personen moeten in aanmerking worden genomen op het gebied van medisch-sociale begeleiding, thuiszorg en zorg in rusthuizen.

Visie

Ons land heeft een uitstekend gezondheidszorgsysteem opgebouwd, gefinancierd door solidariteitsbijdragen aan de sociale zekerheid. Maar de toegankelijkheid tot onze gezondheidszorg verslechtert.  Bezuinigingen en privatisering op alle niveaus leiden tot een gebrek aan middelen voor veel zorginstellingen en een afnemend aanbod in verschillende domeinen. Niet alle Brusselaars zijn gelijk voor gezondheid of ziekte. In de volkswijken van Brussel daalt de levensverwachting met 5 jaar, vergeleken met rijkere wijken. In het Brussels Gewest, en in Molenbeek in het bijzonder, zijn er steeds meer mensen die niet de nodige gezondheidszorg kunnen krijgen vanwege gebrek aan middelen of die stuiten op wachtlijsten. Volgens een onderzoek van Solidaris stellen 4 op de 10 Brusselaars zorg uit om financiële redenen. De noden zijn groot, de sociale behoeften nemen toe en de vergrijzing van de bevolking betekent een toenemende vraag naar zorg.

Eén. Een medisch huis in elke wijk

Het model van wijkgezondheidscentra wint aan populariteit. Dit zijn medische huizen waar patiënten zonder geld naar de huisarts kunnen. Het is het model dat de PVDA toepast via Geneeskunde voor het Volk, onder meer in Molenbeek sinds meer dan 20 jaar. Onder druk van de eerstelijnszorg heeft minister Maron nieuwe medische huizen in Brussel moeten goedkeuren. Helaas voldoen de inspanningen lang niet aan de behoeften van de Brusselse bevolking.

Om ongelijkheden te verminderen en de toegankelijkheid van zorg te vergroten, is de uitbreiding van forfaitaire medische huizen cruciaal. Per wijk brengen we alle actoren rond de tafel en bekijken we wat mogelijk is.

In Molenbeek hebben veel wijken nog steeds geen gratis medisch centrum, dat werkt met het "forfait"-systeem). Vooral in Hoog-Molenbeek zijn er heel weinig. Daarom pleiten we voor de financiering van eerstelijns infrastructuur, met bijzondere aandacht voor Hoog-Molenbeek. We ondersteunen met de gemeente de start van nieuwe wijkgezondheidscentra en investeren in structuren om de oprichting van nieuwe medische huizen te vergemakkelijken.

Nieuwe medische huizen zijn ook nodig om het dreigende tekort aan huisartsen in de regio op te vangen. Met 1,23 huisarts per duizend inwoners ligt Brussel nog boven de nationale norm van 0,9 huisarts per duizend inwoners. Maar bijna 45% van deze artsen is ouder dan 55 jaar. Specifiek in Hoog-Molenbeek dreigen bijna alle wijken binnen 10 jaar met een tekort aan huisartsen te zitten vanwege de vergrijzing van de momenteel actieve artsen. De oprichting van medische huizen zal helpen om deze vergrijzing op te vangen. In Historisch Molenbeek hebben de medische huizen bijgedragen aan de verjonging van artsen.

Medische huizen met een forfaitair systeem verbeteren ook de kwaliteit van de zorg om verschillende redenen: de algehele patiëntenzorg, de continuïteit van de zorg en de multidisciplinaire benadering.

Een algehele patiëntenzorg is cruciaal. Alle problemen in het dagelijks leven hebben invloed op de gezondheid: arbeidsomstandigheden, inkomen, kwaliteit van de woning, sportbeoefening en dus ook de toegang tot sport. Dit worden de "sociale determinanten van gezondheid" genoemd.

De continuïteit van zorg is een essentiële voorwaarde voor kwalitatieve medische opvolging, en om het aantal onnodige onderzoeken (bloedafname, radiologie, enz.) en voorschriften te verminderen.

Patiënten van forfaitaire medische huizen worden aangemoedigd om zich te laten behandelen in het medisch huis waar ze zijn ingeschreven. Ze worden niet terugbetaald door de mutualiteit als ze elders een consultatie hebben. Dit bevordert een continue medische opvolging binnen het medisch huis.

In een wijkgezondheidscentrum worden preventieve en curatieve zorg op dezelfde locatie verstrekt, wat de preventie verbetert (bijvoorbeeld: hogere screeningspercentages voor baarmoederhals- en borstkanker bij patiënten die worden gevolgd in een medisch huis). De multidisciplinaire benadering zorgt voor een betere taakverdeling en dus voor een verbetering van de zorgkwaliteit.

Deze aanpak helpt ook bij het aanpakken van het probleem van overconsumptie, zowel op het gebied van medicijnen als bij analyses voorgeschreven door de zorgverlener. Het concentreren van alle informatie in een gedeeld medisch dossier door een multidisciplinair team maakt het bijvoorbeeld mogelijk om het voorschrijven van bepaalde medicijnen waarvan gelijktijdige inname contraproductief is, te vermijden.

Tegen het tekort aan verpleegkundigen moet worden geïnvesteerd in het opleiden van meer mensen voor dit beroep. De oprichting van een verpleegschool helpt dit tekort te bestrijden en biedt Molenbeekenaars een extra plek om te studeren.

Twee. Voorkomen is beter dan genezen

We willen niet alleen patiënten genezen, maar ook voorkomen dat ze ziek worden. Met andere woorden, hen preventieve gezondheidszorg aanbieden. Politieke verantwoordelijken kijken nog steeds met een zekere minachting neer op dit  belangrijk aspect van de gezondheidszorg. Ons land besteedt slechts een beschamend percentage van 2% van het totale gezondheidsbudget aan preventie. Volgens experts zou het budget minstens 5% moeten bedragen. Deze investering wordt onmiddellijk terugverdiend, want elke euro besteed aan preventie levert op termijn vier euro op voor de samenleving. Het is een investering in een gezonde samenleving.

In Molenbeek kunnen en moeten we het beter doen op het gebied van preventie. Vrouwen met een lager secundair diploma hebben bijvoorbeeld 16% minder kans dan vrouwen met een universitair diploma om een mammografie te ondergaan voor borstkanker. Dat is nochtans een van de meest voorkomende kankers.

We willen dat de gemeente preventieve acties opzet voor vaccinatie, anticonceptie en screening. We ondersteunen de oprichting van een centrum dat het preventiewerk van de verschillende gezondheidsactoren in Molenbeek coördineert.

Ons land beschikt over expertise op het gebied van preventieve gezondheidszorg. Het onderzoek is uiterst solide, mooie campagnes worden opgezet en er wordt materiaal ontwikkeld. Maar in Molenbeek zien we te weinig coördinatie van de verschillende initiatieven en te weinig middelen voor hun promotie. Er is nood aan investeringen in veldonderzoek om de gezondheidsproblemen in onze gemeente in kaart te brengen. Bij de Duurzame Wijkcontracten maken dergelijke studies deel uit van de analysefase, maar Hoog-Molenbeek heeft weinig Duurzame Wijkcontracten gehad. Er was dus weinig behoefteonderzoek. 

Molenbeek  mist de nodige krachten om bestaande projecten goed uit te voeren. Daarom leiden we gezondheidsambassadeurs op die dicht bij de mensen en hun realiteit staan om preventief en advieswerk te doen. We brengen de zorg naar de mensen. We laten ons inspireren door buitenlandse initiatieven, zoals de "zorgzame gemeentes" van Frome (Engeland). Daar leidden ze burgers op tot "ambassadeurs" die sociale banden creëren en aan preventiewerk doen. Dat had een meetbaar effect op de gezondheid van hun burgers: een vermindering van 14% van ziekenhuisopnames. Een andere interessante ervaring is het project in het Duitse Kinzigtal, waar artsen zich organiseren voor preventief werk. Dat resulteerde in een toename van de levensverwachting met anderhalf jaar.

Een van de grootste problemen is overgewicht en ongezonde voeding. We weten dat 1 op de 7 kinderen leeft in een huishouden met armoederisico. De opeenvolgende crises die we doormaken, vergrotende ongelijkheden. Geen enkel kind mag met een lege maag naar school gaan. Te veel kinderen hebben geen toegang tot gezonde, evenwichtige en warme maaltijden. Daarom geven we scholieren voorlichting over gezonde voeding en bieden we maaltijden aan elk kind in elke school. We ondersteunen de toegang tot fysieke activiteiten voor elk kind.

Drie. Voldoende geestelijke gezondheidscentra en initiatieven

We kennen steeds meer crises. De druk op mensen wordt groter. Gezond zijn betekent ook goed in je vel zitten. De cijfers liegen er niet om. Eén op de drie jongeren loopt het risico op een depressie of angststoornis. In Brussel is dit percentage nog hoger. En toch worden heel veel mensen aan hun lot overgelaten.

Bij gebrek aan toegankelijke geestelijke gezondheidszorg slikken de Belgen enorm veel pillen: slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, antidepressiva. Nochtans weten we dat een psychologische en aangepaste opvolging effectiever is dan het nemen van medicatie. 

We willen de toegang tot psychologische hulp verbeteren. Het kan niet dat het steeds moeilijker wordt om een afspraak te maken in een centrum voor geestelijke gezondheidszorg. Zodra de stap is gezet, stuiten veel mensen op wachtlijsten of te hoge kosten. Er zijn voldoende psychologen die in een van deze centra willen werken. We voorzien meer middelen voor deze centra om de zorg uit te breiden.

De proefprojecten van samenwerking tussen wijkgezondheidscentra  en geestelijke gezondheidscentra zijn positief. Ze verbeteren de financiële toegankelijkheid, en bevorderen de anonimiteit en de vertrouwensbanden die al met het team van het medisch huis zijn opgebouwd.

We weten dat geestelijke gezondheid nog steeds een taboe is. Om persoonlijke of culturele redenen is het niet altijd gemakkelijk om te praten over wat er misgaat. We creëren een open sfeer door ervaringsdeskundigen en interculturele bemiddelaars in te schakelen. We willen de komst en de integratie van nieuwe psychologen en gezondheidscentra ondersteunen. Deze centra zijn cruciaal om de drempel naar de psycholoog te verlagen.

Er ontbreekt een analyse van de behoeften per gemeente om het aanbod te definiëren. Daarom investeren we in een centrum dat het preventiewerk en de participatieve gezondheidsbevordering initieert en coördineert met de sociaal-medische actoren ter plaatse.

Vier. Niemand wordt aan zijn lot overgelaten

De ongelijkheden in de toegang tot zorg nemen toe in Brussel. 4 op de 10 mensen zien af van bepaalde zorg om financiële redenen. Dit blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Solidaris.

Meer forfaitaire wijkgezondheidscentra  creëren en meer zorgverleners stimuleren om conventietarieven te accepteren, zou een belangrijk stap vooruit zijn. (Zie punt 1) 

Zieke mensen zijn bereid veel te doen om te genezen. De farmaceutische industrie misbruikt dit. De prijs van medicijnen ligt daardoor veel hoger dan de werkelijke kosten voor ontwikkeling en productie. Dit laat het medicijnbudget exploderen, terwijl de overheid toekijkt. Veel mensen kunnen de medicijnen die ze nodig hebben niet betalen. Natuurlijk bevinden de grote hefbomen voor prijscontrole van medicijnen en zorg zich op federaal niveau. Maar ook lokaal zijn initiatieven mogelijk. We kunnen op gemeentelijk niveau  onderhandelen over betere prijzen via een centrale aankooporganisatie voor apotheken, medische huizen, verzorgingshuizen, … enz. die dat willen.

Steeds meer vrouwen kunnen zich geen menstruatieproducten meer veroorloven. Ze zijn nochtans een basisbehoefte.. We weten dat jonge vrouwen niet naar school gaan bij gebrek aan menstruatieproducten of moeten kiezen tussen een maaltijd en menstruatieproducten. Dat is onaanvaardbaar. In Schotland zijn menstruatieproducten al enkele jaren gratis. Daarvoor waren ze beschikbaar op scholen en openbare plaatsen. We baseren ons op dit voorbeeld om vrouwen toegang te garanderen tot menstruatieproducten.

We zetten ons in om het Home Arcadia in publieke handen van het OCMW te houden. De afgelopen jaren is het aantal homes in Molenbeek verminderd. We willen toegankelijke plaatsen voor iedereen garanderen.

We garanderen maximale autonomie voor onze ouderen. We ondersteunen mantelzorgers om zorg voor ouderen te dragen. We bestrijden eenzaamheid en uitsluiting door via de gemeente huisbezoeken te organiseren. We laten ons inspireren door de "zorgzame gemeentes" in Frome.   In die Engelse gemeente konden ze het isolement onder ouderen verminderen door inwoners te mobiliseren. .

Het OCMW kan aan hulpbehoevenden de kosten van medische en farmaceutische kosten vergoeden. Deze hulp wordt verkregen via een medische kaart. De kaart geeft de begunstigden toestemming om naar door het OCMW erkende artsen, fysiotherapeuten en apothekers te gaan. Maar in de verschillende gemeenten van Brussel zijn er verschillende praktijken. Gezondheid is een mensenrecht voor iedereen. We pleiten voor harmonisatie en uitbreiding van de medische kaart en dringende medische hulp.

Momenteel is de procedure voor dringende medische hulp voor mensen zonder papieren een ware beproeving. Deze moet worden geharmoniseerd en vereenvoudigd zodat elke persoon respectvol en goed wordt verzorgd. 

We pleiten ervoor dat het OCMW Molenbeek de lijst D gebruikt zoals in andere gemeenten en die niet beperkt tot 300 medicijnen voor mensen die recht hebben op dringende medische hulp. Iedereen heeft recht op kwaliteitsvolle gezondheidszorg, ongeacht nationaliteit, geslacht of de dikte van hun portemonnee. Het is een kwestie van volksgezondheid: hoe beter mensen worden verzorgd, hoe beter de samenleving als geheel eraan toe is.

Vijf. Hulp en steun bij verslavingen

De oorlog tegen drugs mislukt, zowel op het gebied van volksgezondheid als veiligheid. Het is tijd om het drugs- en verslavingsbeleid te heroriënteren naar een effectievere en humanere aanpak. Dit beleid moet gericht zijn op preventie en hulp.

Ons land doet weinig om de risico's van drugs te verminderen. Al jaren pleiten specialisten voor "ruimtes voor gecontroleerde consumptie". Het doel van deze ruimtes is geenszins om drugsgebruik te bevorderen, maar om het in veiligere omstandigheden te laten plaatsvinden. Zo kunnen overdoses worden voorkomen, infecties vermeden en het aantal door drugs veroorzaakte sterfgevallen verminderd. De ruimtes voor gecontroleerde consumptie zijn een alternatief voor mensen met een drugsverslaving die nu consumeren in metrostations of op straat. Wetenschappelijke studies tonen aan dat deze aanpak werkt. Verslaafden kunnen hun drugs gebruiken onder begeleiding van organisaties met jarenlange ervaring in het werken met verslaafden.

Op deze manier kunnen verslaafden en hun families hulp krijgen om hun leven weer op de rails te krijgen. Deze centra helpen ook om drugshandel te verminderen.

We investeren in gemeenschapsagenten die opgeleid  zijn om mensen met een verslaving te helpen dit slechte pad te verlaten door activiteiten te hervatten en de sociale banden te creëren die nodig zijn om uit de verslaving te komen. 

 Ook voor mensen die willen afkicken van een alcohol- of tabaksverslaving, zijn er programma's en hulp beschikbaar. 

Zes. Proactieve en aangepaste zorgdiensten voor LGBTI+ -personen

Het LGBTI+-publiek, en meer specifiek homoseksuele mannen, is slachtoffer van een wereldwijde hiv-epidemie. Hoewel er eindelijk behandelingen zijn om de effecten van de ziekte te beperken, blijft hiv een ongeneeslijke en dodelijke infectie als deze niet goed wordt behandeld. In het eerste decennium van de epidemie moest de LGBTI+-beweging vechten tegen stigmatisering en om de aandacht van de overheid te krijgen en betaalbare behandelingen te krijgen. Ook moesten ze vechten tegen farmaceutische multinationals. Ze eisten terecht echte plannen van de overheid om aids te bestrijden. 

De huidige strategie voor preventie en zorg bereikt zijn grenzen en de epidemie neemt niet meer af. Maar er zijn nieuwe hulpmiddelen beschikbaar, zoals PrEP (een preventieve behandeling) en snelle tests. Deze tests zijn nog te weinig verspreid en niet terugbetaald. Ze zijn echter zeer nuttig omdat ze snel de aanwezigheid van het virus kunnen opsporen, terwijl vandaag een groot deel van de besmettingen te wijten is aan het feit dat de drager van het virus niet weet dat hij drager is. Het is dus absoluut noodzakelijk om screening te bevorderen. De gemeente moet ervoor zorgen dat zij minstens één vereniging, medisch huis of gezondheidscentrum huisvest dat deze snelle test uitvoert en dat personen kan informeren en volgen die een PrEP-behandeling willen starten. Tegelijkertijd moet de gemeente de bestaande preventiecampagnes intensiveren.

Veel specifieke zorg voor LGBTI+-personen wordt nog niet volledig vergoed door de federale wetgeving, vooral voor transgender of intersekse personen. We zullen pleiten voor dat de sociale zekerheid de burgers helpt hun zorg te financieren. De samenleving mag hen niet in armoede laten vervallen en moet er alles aan doen om hen te helpen.

De gemeente moet ook rekening houden met oudere LGBTI+-personen, die vaak het gevoel hebben dat ze weer "terug de kast in moeten" als ze bijvoorbeeld een bejaardentehuis binnengaan.